Eski Çağdan Bugüne Avrupa Tarihi

Eski Çağdan Bugüne
Avrupa Tarihi-Europas Historie (Toplum ve tarih bilimi)
Yazar Tarihçi Lars Hovbakke Sørensen. Gyldendal Yayınevi. 463 sayfa. 399,95 kr.
Yayın tarihi: 04-06-2020

Avrupa tarih anlatımlarının çoğunda hep Avrupa’nın dünyanın diğer bölgelerini, kıtalarını nasıl etkilemiş olduğu anlatılır. Lars Hovbakke Sørensen ise Avrupa tarihini tam tersine bir yaklaşımla dünyanın diğer bölgelerinin Avrupa’yı siyasi, ekonomik, kültürel, sosyal açılardan, Avrupalı mentalite ve kimlik yapılarını nasıl etkilemiş olduğunu, geliştirmiş olduğunu geniş bir perspektifle irdeliyor.

Kitabın başlığından da anlaşılabileceği gibi, bu kitap milattan önce 400 yıl öncesinden (2400 yıl önce) bu güne Avrupa tarihini anlatıyor. Tarihçi Lars Hovbakke Sørensen, büyük bir uzmanlık örneği vererek Avrupa’yı etkileyen, şekillendiren olguları, gelişmeleri, sadece Avrupa boyutunda değil küresel boyutlarıyla da ayrıntılarıyla sunuyor. Lars Hovbakke Sørensen sadece Avrupa’nın dünyanın diğer kıtalarını nasıl etkilediğini değil, Dünya’nın diğer kıtalarındaki olayların, gelişmelerin de Avrupa üzerinde ne gibi etkileri olduğunu irdeliyor. Avrupalıların kimlik ve ulusal duygularının nasıl geliştiğini, oluştuğunu örnekler vererek karşılaştırmalarla sunuyor.

Aynı anda tüm Avrupa’da neler oluyor? Ülkeler, uluslar, kültürel ilişkiler, çatışmalar, siyasi, ekonomik, sosyal ilişkiler, güç mücadeleleri, global bir perspektifle ayrıntılı bir şekilde sunuluyor.

Bundan önceki Avrupa tarih anlatımlarının çoğunda hep Avrupa’nın dünyanın diğer bölgelerini, kıtalarını nasıl etkilemiş olduğu anlatılır. Tarih bu bakış açısından irdelenir. Lars Hovbakke Sørensen ise Avrupa tarihini tam tersine bir yaklaşımla dünyanın diğer bölgelerinin Avrupa’yı siyasi, ekonomik, kültürel, sosyal açılardan, Avrupalı mentalite ve kimlik yapılarını nasıl etkilemiş olduğunu, geliştirmiş olduğunu geniş bir perspektifle irdeliyor.

Lars Hovbakke Sørensen buna kitabının tanıtımında çeşitli örnekler veriyor: Bundan 2000 yıl kadar önce Hindistan’ın bir çok devlete bölünmesi o zamanki dev Roma İmparatorluğu’nda krize yol açmış ve yıkılıp dağılmasına neden olmuştu. Örneğin, 1300’lü yılların ortalarında Orta Asya’dan Avrupa’ya gelen veba salgını 50 milyona yakın insanın ölümüne neden olmuş, Avrupa’daki güç dengelerini bozmuş, o zamanki Polonya’nın devlet olarak yok olması sonucu doğurmuştu. 1400’lü yıllarda Batı Afrika’da Mali’de yaşanan kriz, Portekiz’in büyük bir güç olmasının temel nedeni olmuştu. 1644’te Çin’de Ming kraliyet silsilesinin devrilmesi, doğal afetler, iç çatışmalar, komşu devletlerle savaşlar gibi durumler Avrupa Rusya’sının genişlemesi ve Büyük Okyanus’a kadar yayılarak bugünkü büyüklüğüne erişmesi olanağı sağlamıştı.

Ayrıca, Avrupa içinde de çeşitli bölgeler sürekli olarak birbirlerini etkilediler. Bir çok savaşlar sonucu haritalar sürekli değişti. Birinci ve ikinci dünya savaşları imparatorlukların yıkılması, yeni yeni devletlerin ortaya çıkmasıyla sonuçlandı.

Bu kitapta sadece Yunan, Roma İmaratorluğu, Rönesans gibi eski tarihi değil 1900’lü yıllardan bugüne modern tarihi de derliyor. İkinci Dünya Savaşından sonraki hızlı ekonomik, teknolojik ve sosyal, toplumsal yeni tarihi de irdeliyor. 68-kuşağı gençlerinin mevcut toplum değerlerine ve otoriteye isyanı, eğitim sistemindeki değişmeleri, 1960 yıllarda başlayan yabancı işçi alımları ve bu durumun doğurduğu, siyasi, toplumsal, ekonomik sonuçları, yeni yeni sağcı, yabancı karşıtı partilerin ortaya çıkışı, Sovyetler Birliğinin dağılması, 2000’li yıllardaki siyasi, toplumsal olayları vb. gibi.

Yukarıda sayılan nedenlerden dolayı Lars Hovbakke Sørensen bu tarih kitabının, tarihi olaylara ve gelişmelere tek yanlı bakma eğilimiyle bir hesaplaşma olduğunun altını çiziyor.

Kitap tarih anlatımlarına paralel olarak, haritalarla, tarihten esinlenerek çizilmiş tablolarla, tarihi kalıntıları gösteren fotoğraflarla, fresklerle, heykellerle donatılmış.

Tarihle ilgilenenler, orta ve yüksek eğitim görmekte olanlar için önerilebilecek sağlam bir yapıt.

Bu arada hatırlatmak gerekir ki, Avrupa tarihi sadece Türkiye’deki Türkler’in değil, belki de en çok son 50 yıldır bir Avrupa ülkesinde yaşamayı tercih etmiş, yaşamakta olduğu ülkelere çeşitli açılardan damgasını vurmuş Türkiye kökenlilerin de bir tarihidir.