🔊 Sesli dinle

Bilime ve doğaya rağmen sürdürülen anız yangınları, toprağın verimini yok ediyor, çevreyi tehdit ediyor ve gelecek kuşakların gıda hakkını tehlikeye atıyor

Mustafa AYDINLI

Temmuz ve Ağustos aylarının iki kahredici haberi. Birisi orman yangını ise diğeri anız yangınları. İkisinde de toprak yüzeyinde binlerce yılda oluşan ekosistem, yaşam katmanı yanıp kül olur.

Anız yangınları kötü ve yanlış bir tarımsal alışkanlıktır. Genellikle anız sahibi tarafından bilinçle çıkarılır. Oysa gerek kendi ekonomisine, gerek kendi toprağına ve doğaya verdiği zararı bilse insan gece gündüz tarlasının başında nöbet tutar. Anız yangınları aslında gelecek kuşakların gıda hakkına karşı işlenen ağır suçtur.

(dergipark.org.tr) deki uzman açıklamalarına göre: “Anız yakmanın toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerini iyileştiren toprak organik maddesini yıldan yıla azalttığı” açıklandığı halde,  ısrarla aynı hata sürdürülmekte. Sözde kolay yoldan tarlayı bir sonraki yıla hazırlama anlayışı hakim. Yanlış inanç ise; anız yakarak sözde haşereler uçuyor, azot ve fosfor açığa çıkıyor anlayışı var. Oysa siyasetçisinden, bilim adamına, vicdandan, ekonomiye uzanan hatta herkes bağırıyor, “anız yangınının getirisi sıfırken, götürüsü sınırsız” diye. Hâlâ ön yargılar ne yazık ki kırılamıyor.

Daha önceki yine anız yangınlarının ne kadar zararlı ve kahredici sonuçları olduğunu ve bu konuda ki uzman görüşlerini; Çiftçiye pahalıya mal olan “ucuz” yöntemleri sıralamıştım.

• Anız yakmak aslında bir ulusal sorundur. Toprak verimsizleşiyor, erozyon artıyor.
• Topraktaki organik madde,  yüzeye yakın kısımda bulunan yararlı mikroorganizmalar yok oluyor.
• Toprak, su ve rüzgâr erozyonu yönünden hassas hale geliyor.
• Yangınla birlikte çevredeki orman, meyve ağaçları zarar görmekte.
• Telefon ve elektrik hatları, yerleşim yerleri yanıp zarar görebilmekte.
• Toprak üstü canlıları zarar görmekte, yanıp kül olmakta. Yangınla birlikte toprak yüzeyi sertleşerek, bozulmalara neden olmakta.
• Yangın nedeniyle demir ve kara yolu ulaşımının tehlikeye düşme riski var.
• Çevre ve hava kirliliği oluşmakta.
• Yanan anız, toprak üstü canlılara ve anız artıkları ile beslenen yaban hayvanlarına zarar vermekte. Doğal denge bozulmakta, toprak yüzeyinde belli bir derinlikteki verimli katmanın kaybedilmesine neden olmaktadır.
• Toprak yüzeyindeki verimli tabakanın oluşması binlerce yıl almakta. Fakat erozyon sonucu yok olması birkaç yılda bitmektedir.

Anız yangını ile doğal denge bozulmakta, anızda bulunan börtü böcek her türlü denge oluşturan canlı yok olmakta. Aslında anız yakmak Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 31 Aralık 2019 tarih ve 30995 sayılı resmi gazetedeki yayınına göre suçtur. Bu konuda cezalar artırılmalı. Anız yakan çiftçinin tarımsal destekleme ödentileri kesilerek caydırıcı nitelik kazandırılmalı.

Toprağı, suyu ve havayı koruyamazsak, temiz tutamazsak geleceğimizi kendi ellerimizle yok ederiz. Üçünün de üzerine titremek bir ulusal sorundur. Anız yangınları bunlardan biridir. Anız yakmanın insani, vicdani, bilimsel hiçbir yanı yoktur. İlkelliktir, yarınları kurtarmak için anız yangınlarını durdurmak gerekir.