🔊 Sesli dinle

Danimarka’da ilk kez uçan kanatlı kertenkelelere (sürüngen) dair kanıtlar bulundu.

HABER.dk

KOPENHAG – Danimarka’nın Stevns Klint bölgesinde dinozorlarla akraba bir grup olan, Teruzorlar olarak da bilinen ve Pteozor olarak adlandırılan ilk uçan kanatlı kertenkeleye (sürüngen) ait küçük bir kemik fosili keşfedildi.

Teruzor (Uçan kanatlı sürüngen), yaklaşık 136-65 milyon yıl önce yaşayan, soyu tükenmiş uçan sürüngenlere verilen ortak ad.

’Östsjaelland (Doğu Zealand) Müzesi’ yayınladığı bir basın açıklamasında, söz konusu bu fosilin bölgede uçan bir kanatlı sürüngenin var olduğuna dair ilk kanıt olduğunu duyurdu.

Basın açıklamasına göre, uçan bir kertenkelenin kanat eklemi olduğuna inanılan küçük kemik parçası fosil Geomuseum Faxe’deki konservatör Sten Lennart Jakobsen tarafından bulundu.

Jakobsen, “Stevns Klint’te 50 yılı aşkın süredir fosil topluyorum ve bir uçan sürüngen bulmayı asla hayal etmemiştim. Bu, Lotto’da büyük ikramiye kazanmak gibiydi” açıklamasını yaptı.

Kemik fosilinin boyunun 5 milimetre, kalınlığının ise 1,3 milimetre civarında olduğu belirtiliyor.

Bu kadar küçük bir kemik parçasını tanımlamanın mümkün olmadığını belirten müze yetkilisi, ”Kemik duvarı boş ve çok ince (0.1 milimetre) olduğu için tanımlama yapılabiliyor. Bu tür kemikler sadece kuşlar ve nesli tükenmiş uçan sürüngenlerde bulunur” diyor.

Çok uzun bir parmak üzerindeki deri zar sayesinde uçma yeteneği geliştirmiş olan uçan sürüngenler, boyut açısından çok çeşitlilik gösteriyor. Serçeden daha küçük olanlarla, 12 metre uzunluğundaki dev kuşlara kadar uzanıyor. Stevns Klint’te bulunan uçan sürüngenin ise küçük bir martı büyüklüğünde olduğu düşünülüyor.

Uçan sürüngenler, yaklaşık 245 milyon yıl önce Triyas Dönemi’nin ortasında ortaya çıkmış ve dinozorlarla birlikte Kretase Dönemi’nin sonunda yok olmuşlar.

Kretase (145-66 milyon yıl önce) bir jeolojik dönem ismidir. Mezozoyik’in 3 majör zaman dilimi olan Triyas, Jura ve Kretase arasından sonuncusu. Genellikle alt bölümü killi ve kumlu, üst bölümü tebeşir olan ikinci çağın son dönemi de denir.

Geomuseum Faxe müze müdürü Jesper Milàn, uçan sürüngen fosili bulunmasının müzede çalıştığı 15 yıl boyunca en önemli keşif olduğunu ifade ediyor ve şöyle devam ediyor:

“Uçan sürüngenlerin orada olmaları gerektiğini her zaman biliyorduk, çünkü dünya genelinde yaygındılar, ama daha önce Danimarka kretasında bulunmamışlardı. Bu bulgu oldukça heyecan verici çünkü kretasın en üst katmanında bulundu. Bu da, bu uçan sürüngenin 66 milyon yıl önce Kretase Dönemi’nin son 50 bin yılı içinde yaşadığını ve dünyanın en son uçan sürüngenlerinden biri olduğunu gösteriyor”.

Küçük kemik parçası fosili ve uçan sürüngenin modeli Faxe’deki Geomuseum’de sergilenecek.