🔊 Sesli dinle

21 Mart ekinoksu, Nevruz’dan Holi’ye, pagan ritüellerinden Japon geleneklerine kadar pek çok kültürde doğanın yeniden doğuşunu simgeleyen özel bir gün olarak kutlanıyor.

Tülay Çetinkaya Saraçoğlu
tulay@haber.dk

Her yıl 21 Mart’ta Kuzey Yarım Küre’de baharın habercisi olan ekinoks yaşanır. Baharın uyanışı özel bir  kültürel gün olarak kutlanır.

Bu özel gün, doğanın yeniden canlanışını, gece ve gündüzün eşitlendiği anı simgeler. Ancak 21 Mart sadece astronomik bir olay değil, aynı zamanda pek çok kültürde derin anlamlar taşıyan bir kutlama günüdür.

Nevruz: Yeni günün müjdecisi

Orta Asya’dan Anadolu’ya, İran’dan Balkanlar’a kadar geniş bir coğrafyada kutlanan Nevruz Bayramı, doğanın uyanışı ile birlikte yeni bir yılın başlangıcı olarak kabul edilir. Türkler, Kürtler, Persler ve birçok halk için köklü bir gelenek olan Nevruz, ateş üstünden atlama, doğayla iç içe olma ve yeni başlangıçlar yapma ritüelleriyle kutlanır.

Holi: Renklerin ve baharın dansı

Hindistan ve Nepal’de kutlanan Holi Festivali, baharın gelişini renkli boyalarla kutlayan coşkulu bir şenliktir. Kışın karanlığını geride bırakarak hayatın canlı renklerini selamlayan bu festival, aynı zamanda toplumsal dayanışmayı ve neşeyi simgeler.

Pagan ve Hristiyan gelenekleri

21 Mart ekinoksu, eski pagan kültürlerinde bereket ve yeniden doğuşun sembolü olarak kabul edilmiştir. Avrupa’nın birçok yerinde bahar ekinoksu, doğanın canlanması ve toprağın verimliliği ile ilişkilendirilmiştir. Hristiyan dünyasında ise ekinoks, Paskalya’ya hazırlık dönemine denk gelir ve yeni bir manevi başlangıcın habercisi olarak görülür.

Shunbun no Hi: Japonya’da atalara saygı

Japonya’da ekinoks, Shunbun no Hi adıyla kutlanır. Bu özel günde Japon halkı, doğaya ve atalarına saygı göstermek için tapınakları ziyaret eder, baharın gelişiyle birlikte aileleriyle vakit geçirir.

Mayalar ve Aztekler: Güneşin piramitlerle buluşması

Orta Amerika’nın kadim uygarlıkları olan Mayalar ve Aztekler için ekinoks, gökyüzü ile yeryüzünün uyumunu simgeler. Bu dönemde, Chichén Itzá’daki El Castillo piramidinde, güneş ışığının oluşturduğu gölge, bir yılan figürü ortaya çıkarır. Bu olay, gökyüzü ve dünya arasındaki mistik bağı temsil eden önemli bir ritüeldir.

Doğanın döngüselliğini kutlamak

21 Mart ekinoksu, dünyanın dört bir yanında farklı geleneklerle kutlansa da ortak mesajı aynıdır: Doğa uyanıyor, hayat yeniden başlıyor. Kültürler arası bu kadim bağ, insanlığın doğayla olan derin ilişkisinin en güzel göstergelerinden biri olarak varlığını sürdürmeye devam ediyor.