Almanya’da Federal Parlamento’nun 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelendirdiği tasarı kabul edildi. Oylamaya yalnızca bir milletvekili çekimser, bir milletvekili ise hayır oyu verdi. Tasarı Alman parlamentosundaki 4 partinin oybirliğiyle kabul edildi. Tasarının iktidar ve muhalefet partilerinin oy birliğiyle kabul edilmiş olması, Almanya tarihindeki ilkler arasına girdi.

İktidardaki Hıristiyan Birlik partileri (CDU/CSU) ile muhalefetteki Yeşiller’in “1915-1916 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermenilere ve diğer Hıristiyan azınlıklara uygulanan soykırımın hatırlanması ve anılması” başlıklı karar tasarısının onaylandı.

Merkel katılmadı
Taslak metnin başlığının yanında iki ayrı yerde de ‘soykırım’ kelimesine yer veriliyor. Hıristiyan Birlik, SPD meclis gruplarından yapılan açıklamada ve Alman basınınn haberlerinde oylamada milletvekillerinden önemli bir fire beklenmediği bildirilmişti.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel ve Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier programları nedeniyle oylamaya katılmadı.

Tasarıda neler var
“Alman Parlamentosu, Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni ve öteki Hıristiyan azınlıklara karşı 100 yılı aşkın bir süre önce başlanan tehcir ve katliamın kurbanlarının anısı önünde saygıyla eğiliyor” denilen metinde, şu ifadeler yer alıyor:
”Dönemin Jön Türkler rejiminin talimatıyla 24 Nisan 1915’te Osmanlı Konstantinopolis’inde 1 milyonu aşkın etnik Ermeni’nin sistematik tehcir ve kıyımı başladı. Onların kaderi 20’nci yüzyılda yaşanan korkunç kitlesel kıyımların, etnik temizliklerin, tehcirlerin ve hatta evet soykırımların bir örneği.”

Osmanlı İmparatorluğu’nun müttefiki Alman İmparatorluğu’nun yaşananlardaki rolü için “utanç verici” ifadesi kullanılan metinde, Alman diplomatik temsilcileri ve misyonerlerin açıkça uyarmasına rağmen Almanya’nın o dönem bu insanlık suçunu durdurmayı denemediğine dikkat çekiliyor. Parlamentoya sunulan ortak metinde ayrıca, Osmanlı İmparatorlu’ndaki Asuriler, Süryaniler ve Keldaniler gibi Hıristiyan azınlığın da soykırıma uğradığı iddia ediliyor.

Soykırım iddialarının Almanya’da okulların müfredatlarına konulması ve gelecek kuşaklara aktarılması da istenirken, bunun Almanya’da yaşayan Türk ve Ermeni kökenlilerin uyumuna katkı sağlayacağı belirtiliyor. Alman hükümetinden ayrıca Ermenistan ve Türkiye arasında uzlaşmaya dönük çabaları teşvik etmesi ve desteklemesi de talep ediliyor.

24 ülke kabul etti

Dünyada 1915 olaylarını soykırım olarak kabul eden ülke sayısı 24. Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu da soykırımı tanıdı. ABD’de 42 eyalette soykırım tasarıları yerel meclislerden geçti. ABD yönetimi ise 1915 olayları için soykırım yerine Ermenice “Büyük Felaket” anlamına gelen “Meds Yeghern” ifadesini kullanıyor. Soykırım tasarılarını kabul eden diğer ülkeler ise şöyle: Uruguay (1965), Güney Kıbrıs Rum Kesimi (1982), Arjantin (1993), Rusya (1995), Kanada (1996), Yunanistan (1996), Lübnan (1997), Belçika (1998), İsveç (2000), İtalya (2000), Vatikan (2000), Fransa (2001), İsviçre (2003), Slovakya (2004), Hollanda (2004), Almanya (2005), Venezuella (2005), Litvanya (2005), Polonya (2005), Şili (2007), Bolivya (2014), Çek Cumhuriyeti (2015), Avusturya (2015), Suriye (2015).

Kaynak: Cumhuriyet