🔊 Sesli dinle

İsveç’te parlamento, yasal cinsiyet değiştirme yaşını 18’den 16’ya indiren yasayı kabul etti. Yasa İsveç parlamentosunda 94’e karşı 234 oyla kabul edildi.

1972 yılında cinsiyet değiştirmeyi yasal hale getiren ilk ülke olan İsveç’te söz konusu yeni yasa yoğun tartışmalara neden oldu.

Yasaya savunan bazı kesimler bunun önemli bir fark yaratacağını savunurken, karşı çıkanlar ise daha fazla araştırma yapılmasını talep etti.

BBC Türkçe’de yeralan habere göre, yeni yasayla birlikte yasal cinsiyet değiştirme süreci de daha kolay olacak.

Halihazırda İsveçlilerin yasal olarak tanınan cinsiyetlerini değiştirebilmeleri için doktorlar tarafından “cinsiyet disforisi” teşhisi koyması gerekiyor.

Cinsiyet disforisi, hissedilen cinsiyetin, mevcut cinsiyetle aynı olmadığı durumlarda çekilen psikolojik rahatsızlık olarak tanımlanıyor.

Ancak Temmuz 2025’te yürürlüğe girecek olan bu yeni yasayla süreç daha basit olacak. Ulusal Sağlık Kurulu’nun onayının yanı sıra bir doktor veya psikologla yapılacak daha kısa bir muayene bu sürecin başlatılması için yeterli olacak.

Bir kişinin cinsiyetini yasal olarak değiştirmesi de 16 yaşından itibaren mümkün olacak. Ancak 18 yaşın altındaki kişilerin ebeveynlerinin veya vasilerinin, bir doktorun ve Ulusal Sağlık Kurulu’nun onayına ihtiyaç duyacak.

Yeni yasa ayrıca yasal cinsiyet değiştirme sürecini cinsiyet değiştirme ameliyatından ayıracak. Kişinin 18 yaş üzerinde olması şart olan bu ameliyat süreci için hala uzun bir değerlendirme gerekiyor.

İktidardaki Ilımlı Birlik Partisi’nden Johan Hultberg, parlamentoda altı saat süren uzun bir tartışma sırasında, “Yasal cinsiyeti değiştirmenin, geri dönüşü olmayan bir cinsiyet ameliyatı olmakla aynı gerekliliklere sahip olması makul değil” dedi.

Yeni yasanın bazı trans bireyler için büyük ve önemli fark yaratacağını savunan Hultberg, “İsveçlilerin büyük çoğunluğu yasanın değiştiğini asla fark etmeyecek bile” dedi.

Ancak yasa, sağcı partilerin itirazıyla karşılaştı.

Koalisyon hükümetinde yer alan Hıristiyan Demokratlar ve hükümeti destekleyen aşırı sağcı İsveç Demokratları yasayı desteklemedi. Birçok milletvekili öncelikle cinsiyet disforisi konusunda daha fazla araştırma yapılmasını istediklerini söyledi.

İsveç Demokratları’nın lideri Jimmie Akesson, “halk arasında açıkça destek görmeyen bir teklifin bu kadar rahat bir şekilde oylanmasının içler acısı” olduğunu söyledi.

İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ise tasarıyı “dengeli ve sorumlu” diye nitelendirerek savundu.

Reuters haber ajansında yer alan bir haberde, İsveç televizyon kanalı TV4 tarafından kısa süre önce yapılan bir ankete yer verildi. Bu ankete katılan İsveçlilerin yüzde 59’u yasa değişikliğinin “kötü” ya da “çok kötü” olduğunu düşünürken, yüzde 22’si iyi olduğunu düşünüyor.

Almanya ve İspanya’da da yasalaştı

Bazı Avrupa ülkeleri de benzer şekilde insanların yasal cinsiyetlerini değiştirmelerini kolaylaştıran yasaları kabul etti.

Geçen hafta Alman Parlamentosu, 1 Kasım’da yürürlüğe girecek ‘Kendi Kaderini Tayin Hakkı Yasası’nı kabul etti.

Almanya’da şimdiye kadar cinsiyet kaydı değiştirme işlemi için doktor raporu ve mahkeme onayı gerekiyordu, ancak yeni yasayla bu zorunluluk ortada kalkıyor.

Bundan sonra 18 yaşından büyük kişiler, nüfus müdürlüğüne başvurarak kayıtlarını erkek, kadın ya da Alman yasalarında zaten var olan ‘üçüncü cinsiyet’ şeklinde değiştirebilecek.

Başvuru yapmak isteyen 14-18 yaşındakilerin ebeveynlerinin veya yasal vasilerinin onayına ihtiyacı olacak.

Geçen yıl da İspanya, 16 yaşından büyüklerin tıbbi değerlendirme olmaksızın yasal olarak cinsiyetlerini değiştirmelerine olanak tanıyan bir yasaya onay verdi.