Fransa’da Macron hükümetinin akaryakıt fiyatlarını artırma kararı sonrasında başlayan ve kısa sürede ülke geneline yayılan hükümet karşıtı ‘Sarı Yelekliler’ hareketi dünyaya yayılıyor.

Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron’un iklim değişimiyle mücadele amacıyla getirmek istediğini söylediği akaryakıt vergilerine karşı 17 Kasım’da Fransa’da ülke genelinde başlayan hükümet karşıtı gösteriler, Avrupa’da Belçika, Hollanda, Bulgaristan ve Almanya’ya da sıçradı.

Sarı yelekliler akımı Avrupa’nın yanısıra Afrika ve Ortadoğu’ya da yayılmaya başladı. Bir Afrika ülkesi olan Burkina Faso’da göstericiler ‘kırmızı yelekliler’ olarak sokağa dökülürken, Irak’ın Basra kentinde de Sarı yelekli göstericiler meydanlara çıktı.

Avrupa’da en fazla etkilenen ülke Belçika

‘Sarı Yelekliler’ hareketinin en fazla yankı bulduğu ülkelerden biri Fransa’nın komşusu Belçika oldu.  Brüksel’deki Avrupa kurumları önünde toplanan 300 kişiye yakın kalabalık, Başbakan Charles Michel’a istifa çağrısında bulundu. İki arabayı da yakan gruba polis biber gazı ve tazyikli su ile müdahale etti. Belçika Başbakanı Charles Michel ise Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda güvenlik görevlilerine desteğini dile getirirken, etrafa hasar veren sorumluların cezalandırılacağını söyledi. Gösterilerde 60’a yakın kişi gözaltına alındı.

Sarı yelekliler Almanya’da aşırı sağcılara öncü oldu

Almanya’da aşırı sağcılar, geçtiğimiz hafta sonu sembol haline gelen sarı yeleklerini giyerek başkent Berlin’de protesto düzenledi. Aralarında İslam ve göçmen karşıtı grupların da bulunduğu topluluk, Merkel’in istifasını talep etti. Ancak uzmanlar, Almanya’da çok marjinal bir grup tarafından benimsenen hareketin daha fazla yayılmayacağı görüşüne sahip.

Hollanda’da protesto gösterileri

Hollanda’da Lahey ve Maastricht kentlerinde küçük gruplar halinde toplanan göstericiler, geçim sıkıntılarını dile getirerek hükümeti protesto etti.

Bulgaristan’da mavi yelekliler sokaklarda…

Bulgaristan’da artan benzin fiyatlarına itiraz eden binlerce kişi, sarı yerine mavi yelekler giyerek başken Sofya’da sokaklara döküldü. Göstericiler, ülke genelindeki yolları kapatırken, Türkiye sınırında da arabaların geçişine engel oldu.

Sırbistan’da sarı yelekli milletvekili

Sırbistan’da bir milletvekili meclise sarı yelekle gelerek benzin fiyatlarındaki artışı eleştirdi.

Burkina Faso’da ‘kırmızı yelekliler’

Afrika ülkesi Burkina Faso’nun başkenti Vagadugu’da benzin fiyatlarına son aylarda getirilen yüzde 12’lik zam, halkın kırmızı yeleklerle sokağa dökülmesine neden oldu. Dünyanın en az gelişmiş ülkelerinden biri olan ve nüfusunun yüzde 40’ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı ülkede göstericiler, söz konusu zamların bardağı taşıran son damla olduğunu savundu. Devlet tarafından yalnız bırakıldıklarını düşünen Burkina Fasolular, ‘Pahalı hayatla mücadele koalisyonu’ adı altında kurulan bir kolektifin çağrısı üzerine ülke genelinde eylemler düzenledi.

Irak’ta da ‘Sarı Yelekliler’ meydanlara çıktı

Irak’ın güneyindeki petrol zengini Basra’da kamu hizmeti yoksunluğu ve işsizlik nedeniyle gösteriler alevlendi. Güvenlik güçlerinin müdahale ettiği olaylar sırasında bazı protestocular gözaltına alındı.

Hindistan ve Kanada’da da hissedilir mi?

Diğer yandan ‘Sarı Yelekliler’ hareketi Asya’da endişeyle karşılandı. Hindistan’da her ne kadar şimdiye kadar akımın etkisi net olarak hissedilmese de, gelir dağılımdaki eşitsizliğin arttığı ülkede halkın toplanarak hükümet karşıtı bir eylem başlatmasından çekiniliyor.

Kanada’da ise durum diğer ülkelere göre farklı algılanıyor. Küresel ısınmaya karşı çalışmalarda kullanılmak üzere hükümet tarafında benzine yapılacak zamlar her ne kadar muhalifler tarafından eleştirilse de, ülkede ‘Sarı Yelekliler’ benzeri bir akımın çıkacağı yönünde kaygı oluşturmadı.

Kim bu Sarı Yelekliler?

Fransa’da akaryakıt zamlarına ve ekonomik şartların kötüleşmesine tepki olarak 17 Kasım’da başlayan, ancak daha sonra Macron yönetimine yönelik öfkeye dönüşen “Sarı Yelekliler’in eylemleri, ülkede son yılların en şiddetli protestosuna dönüştü. Genellikle şehir merkezlerindeki yüksek kiralar nedeniyle kırsal bölgelere yerleşenlerden oluşan göstericiler, Macron’dan akaryakıt vergilerini düşürmesini ve ekonomik koşulların iyileştirilmesini talep ediyor. Olaylar Macron’un iktidarında bugüne kadar karşılaştığı en ciddi tehdit olarak görülüyor.

Sosyal medya üzerinden duyulan ve giderek büyüyen eylemlere belli bir sendika, grup ya da kişi liderlik etmiyor. Sarı Yelekliler kurulu düzene güvenini yitirmiş kesimlerden oluşuyor.

Sarı yelekliler sadece hükümet, Ulusal Meclis ve Senato değil, partiler ve sendikalardan ümidini kesmiş, geleceklerinden endişeli kalabalıklardan, ceplerine girip çıkan arasındaki artan dengesizlikten, dev şirketlerin kayırılmasından yakınanlardan, kentlerin yoksul varoşlarından gelen aşırı sağ ve aşırı sol eylemcilerden oluşuyor.

Tetikleyici ana sebep akaryakıt zammı olsa da katılımcı profili ve öne çıkan hassasiyetler bölgelere ve semtlere göre değişebiliyor.

Göçmen ve yabancı karşıtı unsurlar nedeniyle entelektüel sol Sarı Yeleklilere hayli mesafeli yaklaşıyor. Bazı yerlerde İslamofobik ve homofobik tepkiler ya da göçmen ve yabancı düşmanlığı uç verirken bazı yerlerde özgürlükçü, eşitlikçi, kadın haklarından yana tutumlar öne çıkıyor.

Neden sarı yelek?

İlk etapta sokağa dökülen eylemcilerin önemli bir kısmını araç sürücüleri oluşturuyordu. Her araçta bulunması zorunda fosforlu sarı yelekleri giydikleri için protestocular da kısa sürede Sarı Yelekliler olarak anılmaya başlandı.

Nedeni basit; sarı yelek taşımak suç değil, aksine her araçta bulunması zorunlu. Kaza ya da arıza durumlarında reflektör görevi görüyor. Bu bağlamda ise bir nevi “Dikkat İsyan” demek. Acil durumla bağlantılı olması nedeniyle hem simgesel, hem bulunması kolay. İsyanı başlatanlar da akaryakıt zammına öfkelenen araba sahipleri. İnsanlar katlayıp cep ya da çantalarına koyarak eylem alanına geliyor.

Kaynak: Ajanslar ve gazeteler