🔊 Sesli dinle

Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya akışı durduruldu. Bu durum Avrupa’da enerji dengelerini değiştirecek. Zor bir kışa hazırlanan Avrupa için yeni bir enerji dönemi başlıyor. Yeni dönemde enerji güvenliği ve alternatif arayışları ön plana çıkacak.

HABER.dk

Rus enerji devi Gazprom, Ukrayna ile Rusya arasındaki transit anlaşmasının sona ermesiyle Ukrayna üzerinden Avrupa’ya doğal gaz ihracatını tamamen durdurdu.

Rusya haber ajansı TASS ve uluslararası haber ajanslarına göre,  Moskova saatiyle 08.00’de yapılan açıklamada, anlaşmanın süresinin dolması nedeniyle gaz geçişinin sonlandırıldığı duyuruldu. Bu gelişmeyi hemen ardından Ukrayna tarafı da doğruladı.

“Tarihi bir olay”

Ukrayna Enerji Bakanı Herman Galushchenko, Gazprom ile Ukraynalı Naftogaz arasındaki beş yıllık sözleşmenin sona ermesinin ardından yaptığı açıklamada, “Rus doğal gazının geçişi durmuştur. Bu tarihi bir olaydır,” ifadelerini kullandı.

Gazprom’un Ukrayna topraklarından transit gaz geçişine devam etmesinin artık teknik ve yasal olarak mümkün olmadığını belirten şirket yetkilileri, bu kararın Ukrayna’nın anlaşmaları yenileme konusundaki net tutumu nedeniyle alındığını vurguladı.

Avrupa için yeni bir dönem başlıyor

Bu karar, özellikle Slovakya, Çekya ve Avusturya, Moldova gibi Rus gazına bağımlı ülkelerde endişe yarattı. Rus gazının kesilmesinden en fazla etkilenen bu ülkelerde, beş yıllık transit anlaşmanın sona ermesi ciddi bir enerji krizi ihtimalini gündeme getirdi. Slovakya Başbakanı Robert Fico, tüm Avrupa’nın gaz tedarikini güvence altına alması gerektiğini vurgulayarak, bu konunun yalnızca Ukrayna’nın komşuları için değil, tüm Avrupa için kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti.

Alternatif kaynak arayışları

Rusya’nın Ukrayna üzerinden gaz geçişini sonlandırması, Avrupa Birliği’ni alternatif kaynak arayışlarında daha hızlı adımlar atmaya itiyor. 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından AB, Rus enerjisine olan bağımlılığı azaltmak için çeşitli girişimlerde bulundu. Ancak bugüne kadar bu konuda kapsamlı bir alternatif bulunamadı.

Rusya’nın Avrupa’ya gaz sevkiyatı, halen Karadeniz’in altından geçen Türk Akımı boru hattı üzerinden devam ediyor. Ancak bu hattın kapasitesi, Avrupa’nın enerji ihtiyacını karşılamak için yeterli görülmüyor.

Gazprom’un gerileyen pazar payı

Bir zamanlar Avrupa’nın doğal gaz ihtiyacının yüzde 35’ini karşılayan Rusya, Ukrayna savaşı sonrası bu alandaki hakimiyetini kaybetti. Gazprom, Norveç, ABD ve Katar gibi ülkelerin pazarda artan payıyla Avrupa’daki etkinliğini büyük ölçüde yitirdi.

Tarihsel perspektif

Sibirya’da İkinci Dünya Savaşı sonrası keşfedilen büyük gaz rezervleri, Sovyetler Birliği’nin enerji ticaretini inşa etmesine öncülük etti. Bu ticaret, Avrupa ile güçlü bağlar kurarak Sovyetler Birliği ve ardından Rusya’nın önemli bir ekonomik dayanağı oldu. Ancak Ukrayna savaşı ve ardından gelen enerji krizi, Avrupa ve Rusya arasındaki enerji ilişkisinde bir dönemin sonunu işaret ediyor.

Zorlu günler kapıda

Rusya ile Ukrayna arasındaki bu tarihi kopuş, Avrupa ülkelerinin enerji politikalarını yeniden gözden geçirmesi gerektiğini gösteriyor. Uzmanlar, gaz tedarikindeki belirsizliklerin önümüzdeki kış aylarında Avrupa’da ciddi bir enerji krizine yol açabileceğini öngörüyor. Avrupa, enerji güvenliğini sağlamak için daha geniş kapsamlı ve sürdürülebilir çözümler aramaya devam edecek gibi görünüyor.