🔊 Sesli dinle

Malmö doğumlu Zlatan’ın heykeli, dikildikten aylar sonra Ocak 2020’de fanatikler tarafından yıkıldı.

Ali Haydar Nergis

MALMÖ – İsveç’e geldiğin yıllarda Rosengård, Malmö’nün en güzel semtlerinden biriydi Selami…

Derelerinde sular gürül gürül akardı. Parklarında, bahçelerinde gençler gece yarılarına dek dans ederlerdi.

Öyle bir zaman diliminde yolcu ettin Camilla’yı Guatamela’ya. Santiago’lu bir gemi işçisinin kızıydı Camilla. İsveç’e çocuk yaşta gelmiş, mutlu olamamıştı. Guatamela’da halk şarkıları derleyip geri gelecekti. Dönmedi. Ne bir mektup geldi ne haber. Bir kaçışmış onun için… Rosengård’a yolun düştüğünde, bir mabedi ziyaret eder gibi arar, Camilla’nın bir zamanlar oturduğu evi bulurdun; içeriden gitar seslerini duyar gibi olurdun.

Kütüphanede, Malmö’nün geçmişini incelerken şaşırdın; “Vay be! 100 yıl önce İsveç’te de bizdekiler gibi çizmeli, kamçılı toprak ağaları varmış!” dedin.

Mayıs, haziran ayları geldi mi evlerin önündeki küçücük bahçelerde kırmızı İsveç gülleri açardı. Rosengård zaten “gül bahçesi” demekti. Birinci Körfez Savaşı’nın başladığı, Sovyetler Birliği’nin de dağıldığı yıllardı. İsveç bir anda Ortadoğu’dan, Balkanlar’dan gelen göçmen akınına uğradı. Gelenlerin büyük çoğunluğu Rosengård’u mekân tuttular. Gelenler, diğer şehirlerindeki, kasabalarındaki yakınlarını da yanlarına çağırdılar. 370 bin nüfuslu Malmö’de yaşayan yabancıların yerlilere oranı yüzde 46’ya ulaştı.

Bir pazar günü, yine eski mahallen Rosengård’da bir gezintiye çıkmıştın, anımsıyor musun Selami? Ayakların seni sürükledi, Camilla’nın oturduğu eve götürdü. Camilla’nın oturduğu giriş katındaki evin pencereleri, hırsızlar girmesin diye demir parmaklıklarla kaplanmıştı. Bisikletler kilitliydi. Sen, Camilla’ı görmeye gittiğinde bisikletini kilitleme gereği duymazdın oysa…

Yıllar sonra Rosengård’la ilgili bir yazı hazırlarken yine dalıp gittin eski günlere… İsveçliler arasında doğum oranları giderek azalıyor. Yaşlı nüfus artıyor. Doğumlar özendiriliyor. İki, üç yetmiyor; her evde en az üç, dört çocuk öngörülüyor. Çocuklu ailelere yüklü miktarlarda kira ve bakım yardımı yapılıyor. 18 yaşına dek her çocuk için verilen devlet desteği de katlanıyor.

Şimdi göçmenlerin oturduğu Rosengård bölgesi, 100 yıl önce tarım alanlarıyla, çayırlarla kaplıydı. Büyük çiftlikler, geniş ekim alanları bölgenin en belirgin özelliğiydi. İsveç’te sanayileşme ve tarım birlikte yürütülüyordu.

Bugün binlerce konutun yer aldığı Rosengård bölgesi, 1900’lü yılların başlarında birkaç büyük çiftçinin mülkiyetindeki geniş topraklarla kaplıydı. O yıllarda, İsveç’in diğer bölgelerindeki tarım alanlarının çoğu da varlıklı ailelerin ve soylu sınıfının elindeydi.

YOĞUN GÖÇMEN NÜFUSU

1960’larda yerel yönetimler, toprakları sahiplerinden satın alarak “Million Programme” adıyla konut alanına dönüştürdü. Bu program, ilerde gelmeleri öngörülen göçmen işçilerin barınacakları yerler haline getirildi. Beklenen konuklar gecikmeden geldiler. Rosengård, 1990’lı yıllarda, savaşlar ve Sovyetler Birliği’nin dağılması nedeniyle Balkanlar, Ortadoğu, Afrika ve Asya’dan gelen göçmenlerin yerleşim merkezi haline geldi. Böylece hem göçmenlerin iş gücünden yararlanıldı hem de doğan çocukları ülke nüfusun artış hanesine kaydedildi.

Şimdilerde Rosengård’da yaşayan nüfusun tamamına yakınını göçmenler ve çocukları oluşturuyor. Malmö, İsveç’te en çok göçmen ve yabancı barındıran kent özelliği taşıyor. Çeşitli kültürler, diller ve dinler bir arada yaşıyor. Ancak sosyal zorluklar, ekonomik eşitsizlikler Rosengård’da uyum güçlüğü ve işsizlik sorununu gündeme getiriyor. Rosengård, İsveç’te işsizliğin en yüksek olduğu bölgelerden biri haline geldi.

Son yıllarda Rosengård’da yaşam standartlarını yükseltmek, işsizliği azaltmak ve bölgeyi daha yaşanabilir hale getirmek için yeni kentsel dönüşüm projeleri uygulanıyor. Yeni konutlar, yeşil alanlar ve eğitim olanakları ile bölgeye canlılık kazandırılmaya çalışılıyor.

İSVEÇ’İN YILDIZ FUTBOLCUSU

İsveç futbolunun en büyük yıldızlarından Zlatan Ibrahimovic, 1981 yılında Rosengård’da doğdu. Babası Bosna-Hersekli, annesi ise Hırvatistan kökenli. Futbola Rosengård mahalle takımında başladı. Malmö FF futbol takımı tarafından keşfedildi.

Zlatan’ın İsveç futboluna ve Malmö şehrine olan katkılarını onurlandırmak amacıyla 8 Ekim 2019’da bronz heykeli dikildi. Ancak daha sonra Malmö FF Kulübü’ne maddi destek sağlamadığı gerekçesiyle Zlatan’a kızan fanatik taraftarlar heykeli parçaladı. Büyük hasar gören heykel uygun bir zamanda, uygun bir yere konulmak üzere Malmö Belediyesi tarafından depoya kaldırıldı.

“Bu yazı, Cumhuriyet gazetesinde Pazar yazısı olarak yayımlanmıştır”.