🔊 Sesli dinle

Son haftalarda korkunç savaş eylemlerine tanık olduk ve ağır savaş suçlarına ilişkin ciddi iddialarda bulunuldu.

Hüseyin DUYGU
huseyin.duygu@haber.dk

Filistin sağlık otoritelerine göre, İsrail’in Gazze’yi bombalamaya başlamasından bu yana 13 Kasım 2023 tarihine kadar Gazze’de 4.506’sı çocuk en az 11.078 kişi öldürüldü. Tarafsız gözlemcilerin göre, savaşın ilk üç haftasında Gazze’de 2019’dan bu yana her yıl dünyanın tüm çatışma bölgelerinde öldürülen çocuk sayısından daha fazla çocuk öldürüldü. Bazı BM uzmanları bunun Gazze’deki Filistinlilere yönelik toplu bir cezalandırma olabileceğini değerlendiriyor. İsrail ayrıca Batı Şeria’daki sistematik insan hakları ihlallerini ve yasa dışı yerleşimleri sürdürüyor ve genişletiyor.

Bu son tırmanış, Hamas’ın yaklaşık 10 kişiyi hedef alarak öldürmesinin ardından geldi. İsrail’de, İsrail yetkililerine göre 1.000’den fazlası sivil olmak üzere 1.400 kişinin öldürülmesi, aralarında çocukların da bulunduğu 240 kişinin rehin alınması ve İsrail şehirlerine yönelik gelişigüzel saldırılar yapıldı.

Sadece 16 yıldır İsrail ablukası altında bulunan Gazze’de savaş travması son derece yaygın. Gazze’deki her beş çocuktan dördü depresyon, üzüntü ve korkuyla yaşıyor. Gazze’deki çocukların yarısından fazlası intiharı düşünüyor ve beşte üçü kendine zarar veriyor. Ve bu 7 Ekim’den önceydi; sayıların yalnızca önümüzdeki haftalarda ve aylarda dramatik bir şekilde artması beklenebilir.

“Şu anda ve burada en önemli öncelik ateşkesin sağlanması, sivillerin korunması, Gazze’ye engelsiz yardım yapılması ve rehinelerin serbest bırakılmasıdır.

Bu savaşın çok yakında sona ermesi umulursa, uluslararası toplumun psikolojik ilk yardım ve travma tedavisi için büyük bir destek sağlamasına büyük ihtiyaç duyulacak – özellikle de sağlık sektörünün çok gelişmiş olduğu işgal altındaki Filistin toprakları için. Gazze’de sağlık sistemi çökmek üzere.

Uluslararası tarafsız örgütler, savaş sırasındaki savaş suçlarının soruşturulmasına ve belgelenmesine aktif olarak katkıda bulunmalıdır, böylece sorumlular yargılanabilir ve muhtemelen cezalandırılır

Tedavi edilmediği takdirde travma, her iki taraftaki yüzbinlerce mağdurun ve yakınının hayatını, refahını ve umudunu yok edecek.

Peki savaş suçları tam olarak nedir?

Savaş suçları, savaş hukukunun ağır ihlallerini kapsayan hukuki bir terimdir. Bu yasalar, silahlı çatışmalar sırasında (şu anda gördüğümüz gibi) diğer şeylerin yanı sıra sivil nüfusu ve onların evlerini, okullarını ve hastanelerini korumak için geçerlidir. Savaş suçları, işkence ve diğer insanlık dışı muamele, rehin alma, sivil halka yönelik kasıtlı saldırılar, yasa dışı sınır dışı etmeler, insani yardım personeline yönelik saldırılar ve askeri gerekliliklerle haklı gösterilemeyecek şekilde mülklerin geniş çapta tahrip edilmesi gibi çok çeşitli yasa dışı eylemleri içerir. Elbette bir mahkemenin gerçekten savaş suçlarının söz konusu olduğunu tespit etmesi için kapsamlı soruşturmalar yapılması ve uluslararası ceza hukuku standartlarına uygun delillerin toplanması gerekiyor.

Savaş suçlarının belgelenmesi ve sorumluların yargılanması, uluslararası hukuk düzeninin sürdürülmesi açısından hayati öneme sahiptir. Ancak adaletin tam anlamıyla yerine getirilmesi, mağdurların iyileşmesi ve rehabilitasyonu ve sürdürülebilir bir barışa yönelik uzun vadeli olanaklar açısından da hayati önem taşıyor.

Savaş ve insan hakları suçlarını belgeleyen ve uzun yıllardır adalet ve adalet için uluslararası desteğin artırılması çağrısında bulunan İsrailli ve Filistinli insan hakları örgütlerine verilen destek artırılmalı.

Burada sadece olası savaş suçlarını kınamamız yeterli değil. İnsan hakları ihlallerinden Filistinli ve İsrailli sorumlu taraflar, sorumlu tutulmalı.