Yeni Dünya, içinde yaşamakta olduğumuz bu çağda tarihle ilgilenenlerin, özellikle üst düzey eğitim görmekte olanların çok geçmeden okuması gerekli değerli bir yapıt.
1400’lü yılların sonlarında gerçekleştirilmiş olan okyanus ötesi yeni keşifler ve istilalar, hiç kuşkusuz tarihte dünya olaylarının, gelişmelerin en önemli dönüm noktası olmuştur. Ancak bu yeni keşifler bugün sözünün pek edilmesinin istenmediği bir dizi acı insanlık dışı olayları da beraberinde getirmiştir.
Atlas Okyanusu’nun bu tarafı, özellikle de Avrupa, tüm bu acı olayları, dehşetleri, soy ve insan kıyımlarını, insani aşağılayıcıklıkları, Avrupa’nın zenginliğine, gelişmişliğine büyük katkıda bulunmasına rağmen, bütün bunları hasıraltı edip görmezlikten gelmektedir. Örneğin; İngiltere’deki, Fransa’daki, daha da genelleştirirsek, Batı Avrupa’daki bugün hayranlıkla gördüğümüz görkemli binalar, şatolar, saraylar, malikaneler, kilise binaları v.b kimlerin emeğiyle dikilmiştir? Refah ve zenginlik kimlerin emeğiyle sağlanmıştır? İste Peter Martyr’in yazdığı, Prof. Antropolog Ole Høiris’in Danca’ya çevirmiş olduğu bu “YENİ DÜNYA” kitabı tüm bu sorulara yanıt veriyor.
YENİ DÜNYA-DEN NYE VERDEN
Yazar tarihçi Peter Martyr (Tam adı Peter Martyr d’Angihera). Aarhus Universitetsforlag Yayınevi. Çeviri Prof. Antropolog Ole Høiris. 559 sayfa. Fiyatı 399,95 kr.
Kitabın yazarının diplomat (İtalyan), tarihçi ve ülke yönetiminin üst düzey yöneticisi olması, özellikle 1400’lü yılların sonunda ve 1500’lü yılların başında yaşamış olması (1457 – 1526), olaylara, gelişmelere yakından tanık olmuş olması kitabın değerini daha da arttırıyor. Peter Martyr’in 1526 yılında ölümünden sonra kamuoyuna açıklanan Latince yamış olduğu 8 kitabı, Yeni Dünya’nın ele geçirilmesinde bu keşiflere ve Yeni Dünya’nın fethedilmesine katılmış istilacı Hristiyan savaşçıların kendisine anlattıklarına dayanıyor. Peter Martyr bu insanların kendisine anlatmış olduklarını analiz ederek bu bilgilerini siyasi arkadaşlarına, güç sahibi kişilere,bu arada krallara ve Papa’ya uzun mektuplar şeklinde bu 8 kitabında yazıyor.
Peter Martyr, bir yandan toplumların, devletlerin bu üst yönetici çevrelerine yaranıp hoş görünmek için, yeni keşfedilmiş bu Yeni Dünyanın getirmiş olduğu nimetlerden bahsediyor. Yani Yeni Dünyanın Avrupa ülkelerini zenginleştirdiğini, bu ülkeri yeni fethedilen topraklarla büyüttüğünü, hükmettikleri alt sınıftaki insan sayısını arttırdığını ve bundan duyduğu memnuniyetini övgüyle yazıyor. Ancak diğer yandan, Ortaçağ’ın bir enteli olarak yine aynı yazılarında eleştirel ve analizci bir yaklaşımla, bugünün modern çağ toplum eleştirmenlerinin yapmakta olduğu gibi, keşfedilen yerlerin yerlilerine yapılan barbarca, insanlık dışı davranışları da anlatıyor.
Peter Martyr, her ne kadar, tuhaf tuhaf köy misali yerleşim yerleri, yol geçirmeyen balta girmemiş ormanları, yamyamlar, okyanusların azgınlığın, canavarlar, altın kaynağı yerler,sarhoş askerler,güzel kadınlar, misyonerler, vs. gibi konuların çok ayrıntılarına iniyorsa da o çağda yaşanmış tarihi dönüm noktalarını şaşırtıcı bir ustalıkla ve çok iyi bir şekilde okuyucusunu o çağa götürüyor. Peter Martyr, o zamanın kendini beğenmiş kibirli, kutsal çevrelerin, okudukları bu ayrıntıların bu çevrelerde uyandırdığı şoku, korkuyu, ağızları açık bırakan hayretleri ve bunun gibi tepkilerini de tasvir ediyor.
DEN NYE VERDEN (Yeni Dünya) adlı bu yapıt, İçinde yaşamakta olduğumuz bu çağda tarihle ilgilenenlerin, özellikle üst düzey eğitim görmekte olanların çok geçmeden okuması gerekli değerli bir yapıt.
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.