Dansk Velfærdshistorie – Danimarka Sosyal Refah Devleti Tarihi 5.cilt özel bir dönemin (1973 – 1993) refah devletini anlatıyor.
Carlsbergfonden adlı vakfın desteğiyle gerçekleştirilmiş olan toplam 6 ciltlik Danimarka Sosyal Refah Tarihi yapıtının 6. cildi de kısa bir süre önce tamamlandı. İlk dört ciltten, bundan önceki sayılarımızda söz etmiştik. Bu kez 5. cildin tanıtımını sunuyoruz. 6. ve son cildin tanıtımını da çok geçmeden okuyucularımıza sunacağız.
Sosyal refah devleti nereden geldi, nasıl türedi? Böyle bir devlet yapısının görünümü neden böyle? Danimarka’ya yerleşmiş pek çok göçmeni ve mülteciyi de yakından ilgilendiren, bunun da ötesinde, günlük yaşamlarının önemli bir parçası olan Danimarka’nın sosyal refah devleti modelinin bugünkü yapısını daha derinliğine anlayabilmek açısından bu soruların yanıtlarını bilmek çok önemli.
Toplam 6 ciltten oluşan bu yapıtın 5. Cildi, “sosyal refah devletinin” özel bir dönemini yani 1973 – 1993 yılarını irdeliyor. Neden özel bir dönem?: Bu dönem Danimarka’nın ekonomik krizlerin darbesini yediği, etkisi altında kaldığı zor bir dönem ve bu nedenle de sosyal yardımın böyle bir kriz döneminde meşruluğu, ya da gerekliliği. Bununla da bitmiyor; Bu dönemde Danimarka’da çok önceden başlatılmış sosyal reformsürecinin son aşamasına gelinerek Sosyal Yardım Yasası (Bistansloven) çıkarılmıştı. Nitekim bu bunalımlı, krizli dönem sosyal refah devleti sistemi üzerinde büyük bir baskı oluşturmuştu. Bunun sonucunda da 1980’li yıllarda Sosyal Refah Sistemi sorguya alınarak 1960’lı yıllarda geliştirilen bu sistemle hesaplaşma başlamış, hatta sisteme karşı bir isyan oluşmuştu. Konu toplumda büyük tartışmalara malzeme olmuştu.
1980’li yılların Poul Schlüter liderliğindeki Muhafazakar Halk Parti ağırlıklı koalisyon hükümeti’nin 1993’te, kamuoyunda “Tamil Davası” olarak bilinen bir siyasi skandal sonucu devrilmesiyle bu sosyal refah detleti dönemi de son buldu.
12 ana başlık altında toplanan 800 sayfalık 5. cilt 1973 – 1973 döneminde Danimarka toplumunun yapısını anlattıktan sonra, bu dönemde çıkarılarak uygumaya konulmuş olan yeni Sosyal Yardım Yasası’nı (Bistandsloven) anlatıyor. Yaşlılar politikası, Sağlık Sigortası, hastane hizmetleri, İşsiszlik ve Hastalık Sigorta istemlerini, “aktivering” diye bilinen işsizlerin bir işle meşgul edilmeleri sistemini, malulen emeklilik ve 62 yaşında erken emekliliğe ayrılabilme, aile ve çocuk politikaları irdeleniyor.
Kitabın 70 sayfalık (sayfa 763 – 831)10. Bölümü de göç ve uyum politikasına ayrılmış.
Bu bölümde, Danimarka’ya birkaç yıl çalışarak para kazandıktan sonra ülkelerine dönmeyi planlamış olan misafir işçilerin artık ülkelerine dönmedikleri, tam tersine ailelerini Danimarka’ya getirdikleri, bu durumun toplumda sağ ve sol kesimlerde açtığı tartışmaları, uyum için başlatılan girişimler, programlar , geliştirilen göçmen politikaları, bu dönemde getirilen yabancıların yerel seçimlerde seçme ve seçilme hakkı, göçmen çocuklarla ilgili uygulamalar, eğitim uygulamaları, değişen yabancılar yasaları v.s. gözden geçiriliyor.
Bu yapıtın 6. cildi ise Danimarka’da son yıllarda refah devleti sisteminde meydana gelen değişiklikler irdelenerek, gelecekte Danimarka refah devleti sisteminin hangi yöne doğru kaymakta olduğu teması işleniyor. Bu cildin ayrıntılı tanıtımını da kısa bir süre içinde sizlere sunacağız.