2016’da başlanan ve 2021 yılında tamamlanan 6 ciltlik bu dev yapıt dil kurallarını anlatan klasik anlamda bir dilbilgisi kitabı değildir. 6 ciltlik bu seride Danimarka dili Danca’nın tarihi sunuluyor.
Öncelikle şunun altını çizelim; bir proje çerçevesinde 2016’da başlanan ve 2021 yılında tamamlanan 6 ciltlik bu dev yapıt dil kurallarını anlatan klasik anlamda bir dilbilgisi kitabı değildir. 6 ciltlik bu seride Danimarka dili Danca’nın tarihi sunuluyor. Danca’nın, çok eskilere gidilerek Rune yazıtlarından bugünün elektronikleşmiş yazılarına, dil kullanımına kadar geçirmiş olduğu gelişimini, evrimini çok ayrı boyutlarıyla ve bol örneklerle, karşılaştırmalarla anlatıyor.
Dansk Sproghistorie 1-6/Danca’nın Tarihi. (6 ciltlik seri). Yazarlar ve hazırlayanlar Aarhus Universitets Forlag adına Dansk Sprog – og Literaturselskab (Danca Dil ve Edebiyat Derneği) üyesi çok sayıda Danca dil uzmanı. Aarhus Universitets Forlag Yayınevi. 6 cildin toplam sayfası yaklaşık 2700 sayfa. Cilt başına 300 ile 400 kr. arasında değişen fiyatlar.
Bir çok tablo ve konularla ilgili şema ve resimleriyle de donatılmış 6 ciltlik bu dev yapıtta dil araştırmacıları ve diğer uzmanlar, Danca’nın telaffuzunun (söyleniş biçiminin) yazım kurallarının, sözcüklerdeki anlamlarının tarih boyunca nasıl değişikliklere uğradığını irdeliyorlar. Bu yapıta katkıda bulunan yazarlar, örneğin İzlanda’da, Avrupa Birliği’nde, hatta bir zamanlar Danimarka’nın sömürgesi olan Afrika’nın Altın Sahilleri’nde (Ghana) nasıl konuşulduğunu, kullanıldığını anlatıyorlar. Bunların yanı sıra Latin dilinin, İngilizce’nin son dönemlerde de Türkçe’nin ve diğer göçmen dillerinin Danimarka’da kedini göstermesiyle nasıl etkilendiğini araştırıyorlar.
Kısacası, 6 ciltlik bu dev yapıtta Danca’nın Danimarka’da ve dünyada çok eskilerden bugüne Danimarka kültürünü ve kimliğini nasıl etkilemiş olduğu irdeleniyor.
6 ciltte, toplam 2500’den fazla sayfada derlenen, ayrı ayrı başlıklar ve temalar altında sunulanları kısaca belirtelim:
- cilt: Dilin tarihi, teorileri, dil ve kimlik, sözlükler, Dilbilgisi kuralları ve bunun gibi, yazım kuralları, fonetikler, Rune harfleri, eski yazıtlar, yeni alfabe, stenografi…
- cilt: Rune alfabesi, döneminde dil kullanımı, eski Danca ve onu izleyen yeni Danca, 1500’lü yıllar öncesi ve sonrasında dil kullanımı, eskiden kalma sözcükler, diğer dillerden Danca’ya girmiş yabancı sözcükler, mesleki dil, argo, isimler, Yunanca ve Latin dilinin Danca üzerindeki etkileri, Roma dili, İngilizce, Kuzey dilleri, son zamanlardaki göçmen dillerinin etkileri…
- cilt: Danca’nın fiil çekim kuralları, cümle yapıları, diyalektler/şiveler/ dilin yöresel özellikteki kullanımı, sosyal yapı ve dile olan etkileri…
- cilt: Hukuk dili, İncil (dini) dil, ilahiler, dini şarkılarda (ilahilerde) kullanılan dil, deyimler ve atasözleri, Danimarka’ya yerleşmiş diğer ülkelerden gelen insanların anadilin yanı sıra ikinci dil olarak Danca’yı kullanmaları ve Danimarka halkının da artık günlük yaşamlarında kullandıkları bu göçmen dillerinden sözcükler. Bunun en güzel örneği bu cildin 375. sayfasındaki lokantaların, pizzacıların yemek menüleri…
- cilt: Dünyada Danca dilinin kullanımı. Bu ciltte tüm İskandinav ülkelerinde, Güney Şlesvig’de (Kuzey Almanya), Avrupa Birliği’nde, diğer ülkelerin üniversitelerinde Danca kullanımı, diğer ülkelerden, bu arada klasik anlamdaki göçmen ülkelerinden gelenlerin konuştukları, kullandıkları Danca ve bu beraberlerinde getirdikleri dillerin Danca üzerindeki etkileri, yerleştirmiş oldukları sözcükler, kavramlar…
- cilt: Yazarların dil kullanımı, teknikleri başlığı altında kompozisyon şekillendirmeleri, yazı dilinde konuşma dilinin kullanımı, konuşma dili türleri, çeviriler. Bunun ardından gelen bölümde eski tarihten günümüze, Danimarka Edebiyat Tarihi’nin en önde gelen, Adam Oehlenscläger, H.C. Andersen, Søren Kirkegaard, Ludvig Holberg, N.F.S. Grundtvig, Karen Blixen, Benny Andersen ve daha bir dizi yazarlarından dil kullanımlarına örnekler veriliyor.
Yine altını çizmek gerekiyor: Bilimsel bir dille yazılmış, okuması biraz ağır bu yapıtı inceleyecek okuyucunun, daha önceden hem kendi dilinde hem Danca dilinde dilbilgisi olması, terimleri, kavramları bilmesi gerekiyor.
Özellikle dil konusunda araştırma yapacak, tez hazırlayacak olanlar için çok yararlı olan, sadece Danca konusunda değil kendi diline de göndermeler yapacak nitelikte bir yapıt.
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.