🔊 Sesli dinle

Lars Thorkild Björn, eski lise öğretmeni, öğretim görevlisi ve mesleki eğitim ve rehberlik danışmanı, *insanca yaşamın savunucusu 29 Eylül’de 89 yaşında sessizce uykuya daldı.

Hüseyin DUYGU
huseyin.duygu@haber.dk

1961 Yılında Danimarka’dan Türkiye’ye, Danimarka’nın en eski otobüs şirketi Tjaereborg otobüsüyle ilk defa turist kafilesi getiren rehber olarak tarihe Geçti.

İstanbul – Edirne yolu daha çakıl yol iken önce Edirne’nin sonra da İstanbul’un tarihi yerlerini gezdirdi 40 dolayındaki Danimarkalı turist kafilesine.

1990’lı yılların sonundan ve 2010 yılına kadar defalarca Türkiye’ye birlikte Danimarkalı danışman ve politikacıları getirdik. Bu gezilerde İstanbul, Ankara, Konya ve ilçeleri Kuşça ile Yeniceoba’da çeşitli kurumların yetkilileri ile görüşüp, yerel halkla bilgi alışverişinde bulunduk.

En son gezimiz ise Tekirdağ’ın Saray ilçesi ve Çukuryurt köyü oldu. Burada lise ve ilkokul düzeyinde okulları gezip, çeşitli fabrikaları gezdik, yerel halkın düzenlediği yemekli Türk kültürü akşamına katıldık.

1997 – 2002 yılları arasında Hilleröd şehrindeki iş ve işçi bulma kurumunda birlikte mesleki eğitim ve rehberlik danışmanı olarak çalıştık. 2023 yılı ocak ayında Kopenhag’da yapılan Danca-Türkçe şiir etkinliğine katılan Lars Thorkild Björn, Türkiye gezileri üstüne bir konuşma yapmıştı.

Halk hikâyeciliği ve halkın eğitimi, Lars Thorkild Björn’un hayatındaki ortak noktaydı. Yaşam çalışması, N.F.S. hakkında bir dizi şiirsel-tarihsel dersten oluşuyordu.

Danimarka Halk Okulları kurucusu (Türkiye’deki eski Köy Enstitüleri benzeri okul) Grundtvig, 1840’lı yıllarda İzmir’de 7 yıl öğretmenlik yapan Christen Kold ve B.S. Ingemann, kırk yıl boyunca Danimarka’da ve İskandinav bölgesinin geri kalanında verdiği dersler. Kolejlerde, ortaöğretim sonrası okullarda, kiliselerde ve toplum merkezlerinde tek başına 1002 kez “Grundtvig Resimleri” dersini verdi.

Lars Thorkild Björn, hayatı boyunca yanında götürdüğü ve uyguladığı Grundtvig hikaye anlatma geleneğinde büyüdü.

Kerteminde kasabasının kuzeyindeki Björnegården’de yetiştirilirken, Grundtvig’deki yerel bağımsız okulda okul günlerinde ve Ollerup’taki Den Frie Lærerskole’de (Bağımsız Öğretmen Okulu) İlahiyat eEğitimi yıllarında Hikaye Anlatma Sanatına ilgi duymaya başladı.

Bu, Hadsten ve Vrå Liselerinde, Norveç’te Hallingdal ve Torshus Folkehöjskoler’de (Halk Okullarında) ve 30 yılı aşkın bir süre öğretmenlik yaptığı Hilleröd’deki Grundtvigs Halk Okulu’nda lise öğretmeni olarak bir yaşam sürmesine yol açtı.

Danimarka ve kuzey kültür tarihine derinden duyulan bağlılık, yabancılara karşı duyulan büyük özlem ve saygınlık, onu Danimarka’nın her köşesine ve sayısız Avrupa ülkelerine yönlendirdi. Gençliğinde papaz Eilif Krogager’in Tjæreborg Rejser’indeki seyahat bürosu) ilk tur rehberlerinden biri olarak seyahat hayatını geliştirdi.

Bir üniversite öğretmeni olarak bilgi ve hikaye anlatımına olan tutkusunu, kolejde ve iş ve işçi bulma kurumu’ndaki mesleki rehberlik ve eğitim danışmanı olarak yaptığı başka bir işle birleştirdi. Böylelikle Danimarka ve İskandinav bölgesinde mesleki eğitim rehberliği teşvik etme çabasına dahil oldu.

Bağlılığını ve enerjisini hevesle paylaşarak, iyilik yapabileceği yerlere katkıda bulundu. Lars Thorkild Björn, uzun yıllar Grundtvig Frederiksborg seçim bölgesi’nin başkanlığını yaptı ve Lise Tarih Derneği’nde aktif olarak yer aldı. Lars Thorkild Björn, Grundtvig’in Danimarka toplumunda harekete geçirdiği şeylere dair bilgiyi yaymayı asla bırakmadı.

Son yıllarında, Danimarka’da var olan 338 kolejin tamamının haritalandırılıp tanımlanması hakkında, işgal sırasındaki üniversite hayatını araştırıp anlattı ve N.F.S.’ye yaklaşan ve ondan etkilenen bazı insanlardan bahsetti. İleri görüşlü insanlar ve vakıflar sayesinde Lars Thorkild Björn’ün derslerinden birçoğu ölümünden sonra da varlığını sürdürebiliyor. Masalların korunması ve yayılması konusunda gösterdiği çabalar yeni nesillerin de yararlanabilmesi için dijital ortama aktarıldı.

Lars Thorkild, eşi Lis Kofoed, kızları, damatları ve torunlarıyla birlikte, yani ailesiyle yaşadı.

Lars Thorkild Björn, 9 Ekim Çarşamba günü Hellebaek Kilisesi’nde saat 13.00’te defnedilecek.