🔊 Sesli dinle

Danimarka Edebiyatı Ödülü 2024

Danimarka’daki Ragna Sidéns ve Vagn Clausens Vakfı, bu yıl 50.000 DKK tutarındaki Danimarka Edebiyat Ödülü’nü yazar, şair Niels Hav’a verdi.

Hüseyin DUYGU
huseyin.duygu@haber.dk

Vakfın kuruluşuna göre ödülün verilme amacı, “Danimarka edebiyatına önemli katkılarda bulunan yazarları teşvik etmek ve cesaretlendirmek”. Vakfın yönetim kurulu, Niels Hav’a “Edebiyat Ödülü” verilmesini aşağıdaki gerekçelerle belirledi:

“Niels Hav, Danimarka’da doğmuş ve Danca yazan uluslararası bir yazardır. Şiirleri çok sayıda ülke diline çevrildi, örneğin Boşnakça, Felemenkçe, Türkçe, İngilizce, Arapça, Çince’ye ve en son bu yılın nisan ayında Lehçe’ye çevrildi. Bu nedenle muhtemelen yurtdışında en çok ilgi gören, yaşayan Danimarkalı şairdir ve haklı olarak Danimarka şiirinin resmi olmayan elçisi olarak adlandırılabilir.

Niels Hav ilk çıkışını 1981 yılında ‘İş göremezlik yasaktır’ adlı kısa öykü koleksiyonuyla yaptı ve o zamandan bu yana iki kısa öykü koleksiyonu daha yazdı.

Zaten 1982’de ilk şiir koleksiyonu ‘Mutluluk bir Danimarka kronu kadardır’  başlığıyla yayınlandı ve aradan geçen birkaç yıl içinde 7 şiir koleksiyonu (Danimarka dilinde!) yayınladı. En sonuncusu ‘Mutluluk Anları’, 2020 yılında okuyucuyla buluştu.

Niels Hav, ‘Ana madde’ şiir koleksiyonundaki gibi ara sıra şaşırtıcı ve farklı yan yana gelmeleri açıkça ve görünüşte gerçekçi bir şekilde yazıyor: “… şüphenin anası her zaman hamiledir”. Bu nedenle çoğu okuyucu tarafından kolay ulaşılabilir bir şair olarak algılanır, ancak şüpheniz olmasın, onun şiirlerinde çoğu zaman muğlak bir iletişim vardır. Her zaman ayrıcalıklı olmayanların yanındadır ve onlara açık bir sempati duyar. Danimarka’da ki göçmen etnik gruplara açık bir sempati gösterir ve her zaman ayrıcalıklı olmayanların yanında yer almıştır. Neredeyse paradoksal olarak ya da tam olarak bundan dolayı; kendisi de Kuzey Danimarka’nın bir balıkçı kasabası olan Lemvig’den Kopenhag’a gelmiş bir “göçmendir”

Son yıllarda eşi klasik piyanist sanatçısı Christina Bjørkøe ile birlikte müzik ve şiir okumalarıyla Danimarka’yı ve yurt dışını dolaştı.

Ödül töreni münasebetiyle 6 Aralık 2024 tarihinde düzenlenecek resepsiyon saat 17.00’de Kopenhag’daki Danimarka Yazarlar Birliği binasında. Etkinliğe ödül sahibinin ve vakfın arkadaşları ayrıca tanıdıklarının yanı sıra edebiyat dünyasıyla bağlantılı diğer kişiler de davet edilecek.

BÜTÜN ŞEMSİYELERİM İSTANBUL’DAN / Niels Hav – Türkçesi: Hüseyin Duygu

Şemsiyelerimin hepsini İstanbul’dan aldım,
Bursa’dan aldığım tek şemsiye dışında.

Ne zaman yolum İstanbul’a düşecek olsa
havanın güneşli olacağını düşünürüm,
İstanbul imgesi böyledir bende.

Bu güzel şehri affediyorum –
anılarımda İstanbul güneşle yıkanır.
Bu yüzden yağmurlu bir günde ben hep kendimi
İstiklal Caddesi’nde sağanak altında

ve yeni bir şemsiye pazarlığında bulurum.
Bursa’dan aldığım tek şemsiyeyi de.
İstanbul’da unuttum işte.

Bu konuda gizemli bir şey var;
Seviyorum bu şemsiyeleri ben.

Niels Hav (1949-) Danimarka’nın yaşayan en güçlü şairlerinden biri olarak tanınıyor. ”Biz Buradayız” adlı şiir kitabı pek çok ülkede ses getirdi. Yayımlanan 8 şiir, 3 öykü kitabı var.

Niels Hav zekâsıyla, duyarlılığıyla, ince ironisiyle, kişisel özgürlüğü ve toplumcu vicdanıyla, gözünün değdiği her şeyde bir şiir kokusu alarak, bir şiir teması duyumsayarak, sadece bu temayı değil, onun da ötesinde, ondaki yaşamsallığı, canlı dokuyu şiire ya da öyküye dönüştürmeyi başarıyor.

’Yaşamın anlamı yaşamaktır’ diyen şair ve öykü yazarı Niels Hav, yazarlığıyla ve kişiliğiyle bir dünya vatandaşıdır. Yenilikçi Danimarka şiirinin seçkin şairlerinden olan ozan, yaşadığımız gerçeklere başka bir açıdan, yani çağdaş bir şair gözüyle bakar. Ayrıntılarda yakaladığı ipuçlarını, bütünde altını çizerek işler.

30 yıldır düzenlenen Danca-Türkçe şiir etkinliklerine hem düzenleyici hem şair olarak katkıda bulunan Niels Hav, ’hep buradayım, oradayım ve sizinleyim’ diyebilen bir yazardır. Kuzeyin soğuk ve karanlık ülkesi olan Danimarka’da Niels Hav, yaşamıyla ve sanatıyla sürekli insan sıcağını işlemiştir. O, yaptığına ve yazdığına bakarak nasıl yaşadığını anlamaya çalışır.

Şairin Türkçeye çevrilen şiirleri kitap olarak Kopenhag Kadınları adıyla yayımlandı. Niels Hav, yaşam denizine dalıp çıkan bir karabatak gibidir. Şiirin kokusunu duyumsadığı her yerden bulup çıkarır onu. N

iels Hav, Danimarka’nın sahil köyü Gudum’da doğdu, Asp ve Harboöre’de büyüdü ve Kopenhag’da yaşıyor. Son şiir koleksiyonu ”Mutluluk Anları”nın Danimarka dilinde 3. baskısı çıktı.